شبکه اتریوم در بین توسعه دهندگان و کاربران از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است اما به دلیل این که مقیاس پذیری پایینی دارد نمی تواند به نیاز کاربران و رشد روز افزون امور مالی غیرمتمرکز (Defi) و برنامه های غیرمتمرکز (DApp) پاسخ دهد. برای رفع مشکل مقیاس پذیری، کارمزد بالا و سرعت پایین تراکنش ها در شبکه اتریوم، شبکه های لایه دوم از جمله Optimism ایجاد شدند. در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی شبکه Optimism و رمز ارز OP بپردازیم.
شبکه Optimism چیست؟
شبکه Optimism یک راهکار لایه دوم است که با هدف رفع مشکل مقیاس پذیری شبکه اتریوم راه اندازی شده است. Optimism به معنای خوش بینی می باشد که در رویکرد نیز از همین معنا الهام گرفته است. این شبکه برای افزایش مقیاس پذیری از راهکارهای خوش بینانه (Optimisitic Rollup) استفاده می کند. شبکه Optimism در این راهکار، تراکنش ها را در شبکه خود جمع آوری و اجرا می کند و آنها را در قالب یک تراکنش و به صورت فشرده به شبکه اتریوم ارسال می کند.
به این ترتیب باعث افزایش مقیاس پذیری و سرعت انجام تراکنش ها و همچنین کاهش کارمزدها می شود. همه تراکنش هایی که توسط اعتبارسنج های شبکه صحت سنجی می شوند، در رویکرد Optimisitic به صورت معتبر در نظر گرفته می شود و پردازش می شوند. این فرآیند سبب می شود که اعتبارسنجی تراکنش ها به صورت مجزا صورت نگیرد و زمان پردازش آنها کاهش یابد. همچنین ولیدیتورها یا هر یک از اعضای شبکه فرصت دارند تا فقط در طول یک هفته، مجموعه تراکنش های انجام شده را بررسی کنند و پاداشی را در صورت پیدا کردن تراکنش جعلی، دریافت کنند.
شبکه Optimism با هدف کارآمد ساختن و حل مشکلات مقیاس پذیری شبکه اتریوم ایجاد شده است. این شبکه بر اساس 4 ستون اصلی سادگی، عمل‌گرایی، پایداری و خوش‌بینی، طراحی شده است. این ویژگی ها به شبکه Optimism این امکان را می دهد تا به صورت موثر و ساده فعالیت کند و به کاربران و توسعه دهندگان امکانات مختلفی را ارائه دهد.
نحوه کار شبکه Optimism
این شبکه در ساختار خود از چندین بخش مختلف از جمله ذخیره‌سازی بلاک‌ها، تولید بلاک، اجرای بلاک، بریج دارایی‌ها بین اتریوم و آپتیمیزم و ایجاد امنیت در شبکه بهره می برد که در ادامه به بررسی هر کدام از آنها می پردازیم.
ذخیره‌سازی بلاک‌ها
ذخیره سازی همه بلاک های Optimism در یک قرارداد هوشمند ویژه در اتریوم به نام CTC (CanonicalTransactionChain) صورت می گیرد. بلاک هایی که در شبکه Optimism ایجاد شده اند، در یک فهرست ضمیمه در داخل CTC ذخیره و نگهداری می شوند که این فهرست تشکیل دهنده بلاک چین Optimism می باشد.
CTC شامل کدهایی می باشد که تضمین می کند لیست موجود در بلاک ها توسط تراکنش های جدید اتریوم غیر قابل تغییر هستند. با این حال در صورت سازماندهی شدن مجدد بلاک چین اتریوم و تغییر یافتن ترتیب تراکنش های گذشته اتریوم، این تضمین می تواند از بین برود. شبکه اصلی Optimism طوری پیکربندی شده است که ایمنی کاملی در برابر سازماندهی مجدد بلاک تا 50 بلاک در شبکه اتریوم را دارد.
بنابراین در صورتی که تراکنش‌ها در شبکه اتریوم، سازماندهی مجدد بزرگتر از این را تجربه کند، در شبکه Optimism نیز این اتفاق خواهد افتاد. البته در شبکه اتریوم این اتفاق زمانی رخ می دهد که حمله 51 درصدی صورت گرفته باشد. البته به دلیل غیرمتمرکز بودن و مکانیسم اجماع ایمن اتریوم، رخ دادن چنین حالتی دور از ذهن است. بنابراین می توان گفت امنیت شبکه Optimism تا حد خیلی زیادی وابسته به امنیت شبکه اتریوم می باشد.
تولید بلاک
واحدی به نام ترتیب‌دهنده (Sequencer)، تولید بلاک در شبکه Optimism را مدیریت می کند و خدماتی از جمله تایید تراکنش‌ها و به روزرسانی وضعیت شبکه، ارسال تراکنش‌های کاربران به L1 و همچنین ساخت و اجرای بلاک‌های L2 را در این شبکه ارائه می دهد. Mempool در واحد ترتیب دهنده ها وجود ندارد و تراکنش ها طبق ترتیبی که دریافت می شوند، فورا تایید یا رد می شوند. پس از ارسال تراکنش ها به ترتیب دهنده توسط کاربران، اعتبار تراکنش ها توسط ترتیب دهنده ها بررسی می شود و پس از آن تراکنش را در حالت معلق و همچنین به عنوان یک بلاک در انتظار ثبت می کند.
به صورت دوره ای بلاک های معلق در دسته های بزرگ برای نهایی شدن به اتریوم ارسال می شوند. فرآیند دسته‌بندی با توزیع هزینه‌های ثابت بر روی تمام تراکنش‌های یک دسته معین، بطور قابل توجهی کارمزد کلی تراکنش را کاهش می‌دهد. همچنین ترتیب‌دهنده برای به حداقل رساندن میزان داده‌های منتشر شده در شبکه اتریوم، برخی از تکنیک‌های فشرده‌سازی اولیه را اعمال می‌کند. کاربران همچنین می‌توانند ترتیب‌دهنده را به طور کامل از فرآیند انجام تراکنش حذف کنند و مستقیما از طریق تراکنش از شبکه اتریوم به CTC، تراکنش های خود را ارسال کنند.
در این روش به دلیل این که پرداخت هزینه ارسال تراکنش به طور کامل توسط کاربر صورت می گیرد و بین تراکنش‌های مختلف توزیع نمی‌شود، برای کاربران معمولا گران‌تر است و آنها باید کارمزد بیشتری را بپردازند. Optimism PBC در حال حاضر تنها تولید کننده بلاک در شبکه Optimism است و اداره این شبکه به صورت متمرکز صورت می گیرد؛ اما در نظر دارد در آینده به یک شبکه غیرمتمرکز تبدیل شود تا امکان مشارکت همه افراد در آن وجود اشته باشد.
اجرای بلاک
نودهای شبکه اتریوم از شبکه همتا به همتا اتریوم، بلاک‌ها را دانلود می‌کنند؛ اما نودهای این شبکه، مستقیما از فهرست بلاک‌های موجود در قرارداد CanonicalTransactionChain بلاک‌ها را دانلود می‌کنند. در این شبکه فرآیند ثبت ایجاد بلاک‌های جدید و انجام تراکنش‌ها توسط نودهای این شبکه انجام می‌پذیرد. در این شبکه دو نوع از گره‌ها فعالیت می‌کنند که در ادامه به بررسی نحوه عملکرد آنها می پردازیم.
نودهای فهرست کننده داده‌های اتریوم
نودهای Optimism شامل 2 جزء اصلی، نرم‌افزار کلاینت آپتیمیزم (Optimism client software) و فهرست‌کننده داده‌های اتریوم می باشد. فهرست‌کننده داده‌های اتریوم یا همان لایه انتقال داده (Data Transport Layer) یا DTL، اقدام به بازسازی بلاک چین Optimism از بلاک‌های منتشر شده در قرارداد CTC می‌کند.
DTL رویدادهایی را که در قرارداد CanonicalTransactionChain منتشر می‌شود را جست و جو می کند و همچنین بلاک‌های جدیدی را که در شبکه Optimism منتشر شده‌اند را نشان می‌دهد. سپس اقدام به بررسی تراکنش‌هایی می کند که این رویدادها را منتشر کرده‌اند تا در قالب استاندارد در شبکه اتریوم، بلاک‌های منتشر شده را بازسازی کند.
نودهای Optimism Client Software
نرم‌افزار کلاینت آپتیمیزم (Optimism Client Software) را بخش دوم نودهای Optimism اجرا می‌کند. Optimism Client Software یک نسخه تقریبا مشابه با Geth می باشد. در واقع ساختار آن تقریبا مشابه نرم‌افزار اتریوم است. شبکه Optimism از همان حساب و ساختار وضعیت، ماشین مجازی اتریوم (EVM)، مکانیسم اندازه‌گیری میزان کارمزد تراکنش‌ها و همچنین برنامه هزینه بهره می برد. معماری استفاده شده در ساختار شبکه Optimism را EVM Equivalence یا منطبق با EVM نیز می نامند.
نرم‌افزار کلاینت Optimism بر بلاک‌های جدید فهرست شده در Data Transport Layer به صورت مداوم نظارت می کند و زمانی که در آن یک بلاک جدید فهرست می‌شود، اقدام به دانلود کردن آن می کند و سپس تراکنش‌هایی را که در آن موجود هستند را اجرایی می‌کند. فرآیند اجرای تراکنش در Optimism مشابه فرآیند اجرای تراکنش در شبکه اتریوم می باشد و طی مراحل زیر صورت می گیرد:
1- بارگذاری وضعیت شبکه Optimism
2- انجام شدن تراکنش و سپس ثبت تغییرات
3- تکرار این فرآیند برای هر بلاک جدید که توسط Data Transport Layer فهرست شده است.
بریج دارایی‌ها بین اتریوم و Optimism
طراحی شبکه Optimism به صورتی است که این امکان را به کاربران می دهد تا پیام‌های دلخواه خود را میان قراردادهای هوشمند در شبکه Ethereum و شبکه Optimism بتوانند ارسال کنند. این قابلیت می تواند انتقال دارایی‌هایی مانند توکن‌های ERC-20 را میان دو شبکه میسر نماید. با توجه به جهتی که پیام‌ها و توکن ها ارسال می‌شوند، مکانیسم دقیق این ارتباط نیز متفاوت است.
شبکه Optimism با استفاده از این قابلیت در بریج دارایی‌ها این امکان را به کاربران خود می دهد تا آنها بتوانند دارایی‌ها خود را با استاندارد ERC-20 و همچنین ETH را از شبکه اتریوم به شبکه Optimism واریز کنند و بتوانند آنها را از این شبکه به شبکه اتریوم برداشت نمایند. بریج بین شبکه اتریوم و شبکه Optimism به 2 صورت انجام می‌شود:
انتقال دارایی از شبکه Optimism به اتریوم
کاربران برای ارسال پیام از اتریوم به Optimism، فقط باید اقدام به فعال سازی قرارداد CTC در اتریوم کنند تا در شبکه Optimism یک بلاک جدید ایجاد شود. بلاک‌های ایجاد شده توسط کاربر نشات گرفته از آدرس کیف پولی ست که توسط آن بلاک ایجاد شده است.
انتقال دارایی از شبکه اتریوم به شبکه Optimism
فرآیند ارسال داده‌ها از شبکه Optimism به شبکه اتریوم از حالت قبلی پیچیده‌تر می باشد، زیرا قراردادهای هوشمند بر بستر شبکه Optimism نمی توانند در شبکه اتریوم به راحتی تراکنش ایجاد کنند در صورتی که عکس این موضوع صادق است. در این فرآیند به جای این که به صورت خودکار تراکنش های احراز هویت شده ایجاد شود، باید برای قراردادهای موجود در اتریوم، وضعیت قابل اثباتی در مورد وضعیت شبکه Optimism ایجاد کرد.
ایجاد اظهارات در مورد وضعیت این شبکه که قابل اثبات باشد به یک تعهد رمزنگاری شده نیاز دارد. پس از ایجاد هر بلاک، وضعیت Optimism به روز می‌شود، بنابراین پس از هر بلاک، نحوه اثبات وضعیت آن تغییر می‌کند. تعهدات و وضعیت شبکه برای یک قرارداد هوشمند در اتریوم به نام StateCommitmentChain به طور منظم (تقریبا یک یا دو بار در ساعت) منتشر می‌شوند. کاربران می‌توانند برای ایجاد اثبات درخت مرکل در مورد وضعیت Optimism از این تعهدات استفاده کنند.
ایجاد امنیت در شبکه
انتشار وضعیت شبکه در آپتیمیستیک رول آپ‌ها، بدون هیچ مدرک مستقیمی مبنی بر اعتبار تراکنش‌ها در اتریوم صورت می گیرد. در عوض، برای مدتی این تراکنش‌ها به صورت معلق در نظر گرفته می‌شوند. اگر تراکنش‌های انجام شده بدون هیچ مشکلی در یک مدت زمان معین (در حال حاضر ۷ روز) باقی بمانند، به صورت نهایی در نظر گرفته می‌شوند. قراردادهای هوشمند در اتریوم می‌توانند زمانی که یک تعهد به صورت نهایی در نظر گرفته شود، شواهدی را در مورد وضعیت شبکه Optimism بر اساس آن تعهد به آسانی بپذیرند.
در این شبکه زمانی که کاربر برای انجام یک تراکنش درخواستی را ثبت می‌کند، در این شبکه یک بلاک جدید تولید می‌شود، اعتبارسنج های شبکه اقدام به سنجیدن اعتبار تراکنش درخواستی می کنند و آن را پس از انجام تراکنش در شبکه ثبت می نمایند. تراکنش‌ها پس از انجام این مراحل تجمیع می شوند و در اتریوم ثبت می‌شوند. این فرآیند باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش کارمزد انجام آنها در مقایسه با زنجیره اصلی اتریوم می شود.
در شبکه‌هایی که از فناوری آپتیمیستیک رول آپ استفاده می‌کنند، برای تبدیل شدن به نود، مبلغی به عنوان وثیقه صحت در انجام تراکنش‌ها باید توسط نودها پراخت شود. تراکنش‌ها توسط نودها انجام می شود و سپس در شبکه اتریوم ثبت می‌شوند. کاربران شبکه و سایر نودها، پس از انجام این فرایند تراکنش‌های انجام شده را بررسی می کنند. در صورتی که شواهدی مبنی بر عدم انجام درست تراکنش پیدا شود، نود خاطی جریمه می شود و از وثیقه او مبلغی تحت عنوان جریمه کسر و به فردی که این موضوع را اثبات کرده است، پرداخت می‌شود. بنابراین فرآیند تایید و ثبت تراکنش ها در شبکه اتریوم در راهکارهای لایه ۲ یک فرآیند زمان بر می باشد و به یک هفته زمان برای برگشت تراکنش از لایه دوم‌ها به زنجیره اصلی اتریوم نیاز است.
شبکه Optimism چه سرویس هایی را ارائه می دهد؟
سرویس های ارائه شده توسط این شبکه شامل دو بخش می باشد: 1- پلتفرم هایی که بر روی شبکه Optimism ساخته شده اند. 2- سرویس ها و خدماتی که توسط شبکه Optimism به کاربران ارائه می شود. در ادامه به بررسی هر کدام می پردازیم.
1- سرویس‌های ساخته شده بر بستر شبکه Optimism
از جمله سرویس‌های ساخته شده بر بستر این شبکه می توان به کیف پول‌ها، توکن‌های بی‌همتا (NFT)، دیفای، بریج‌ها، ابزار مختلف و دائوها (DAO) اشاره کرد. همه ی پلتفرم‌های مبتنی بر شبکه اتریوم می‌توانند اپلیکیشن‌های خود را به راحتی بر بستر Optimism نیز ایجاد کنند.
پلتفرم‌های تورنادو کش، کروفایننس، سوشی سواپ، یونی سواپ، و Aave از جمله معروف‌ترین سرویس‌های دیفای ساخته شده بر بستر Optimism می باشند. همچنین در بستر Optimism مجموعه NFT های متعددی ایجاد شده است؛ برای نمونه Optipunks بر بستر Optimism مجموعه‌ای از NFT ها را ایجاد کرده است.
2- سرویس‌هایی که توسط Optimism ارائه می‌شوند.
خدمات متعددی توسط شبکه Optimism در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرد، علاوه بر این کاربران این شبکه می‌توانند برای پیگیری وضعیت تراکنش‌های خود و تبدیل توکن‌های ERC-20 خود یا برعکس از خدمات آن استفاده کنند. خدماتی که این شبکه به کاربران خود ارائه می‌دهد، عبارتند از:
بریج یا پل بلاک چین
کاربران با استفاده از سرویس بریج یا پل بلاک چین می‌توانند انتقال توکن‌های خود از شبکه اتریوم به Optimism را انجام دهند و در اپلیکیشن‌های مختلف از آنها استفاده کنند. همچنین می توانند توکن‌های خود را از شبکه Optimism به زنجیره اتریوم در هر زمان بازگردانند. این احتمال وجود دارد که انتقال از Optimism به زنجیره اتریوم حدود یک هفته طول بکشد.
مرورگر بلاک چینی
کاربران می‌توانند از طریق مرورگر این شبکه، تراکنش‌های خود در شبکه Optimism را پیگیری کنند و دسترسی کاملی به اطلاعات این شبکه داشته باشند.
کوین OP چیست؟
کوین OP، کوین حاکمیتی شبکه Optimism می باشد که توسط تیم توسعه دهنده آن و از طریق ایردراپ میان کاربران توزیع شده است. کاربرد اصلی کوین OP قابلیت ایجاد و مدیریت حساب‌های چند امضایی و همچنین مشارکت در فرآیند‌های حاکمیتی در این شبکه می باشد.
شبکه آپتیمیزم پس از توزیع و کاربردی شدن کوین OP، به سمت غیرمتمرکز شدن خواهد رفت. با غیرمتمرکز شدن شبکه آپتیمیزم این امکان برای کاربران فراهم می شود تا در ایجاد بلاک و انجام تراکنش‌ها به عنوان نودهای شبکه نقش داشته باشند و همچنین مشارکت موثری در تصمیمات حاکمیتی آپتیمیزم داشته باشند. همچنین این احتمال وجود دارد که از کوین OP، در شبکه آپتیمیزم برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها استفاده شود.
بنیان‌گذار شبکه Optimism کیست؟
بنیان گذار و مدیر پروتکل Optimism PBC، کوین هو (Kevin Ho) نام دارد. او فارغ التحصیل دانشگاه پنسیلوانیا در رشته علوم کامپیوتر گرایش طراحی رسانه‌های دیجیتال می باشد. یکی دیگر از بنیان‌گذاران و مدیرعامل شبکه آپتیمیزم جینگلان وانگ (Jinglan Wang) است.
در کدام صرافی‌‌ها می‌توان OP را خرید و فروش کرد؟
OP را می توان از صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ و همچنین صرافی‌های متمرکز کوینکس، اوکی‌اکسچنج (OKex)، کوکوین، بایننس، MEXC، BYBIT، LBank، کوین بیس، Houbi و Gate.io خریداری کرد.
کیف پول مناسب برای ذخیره و نگهداری OP چیست؟
در کیف پول‌هایی مثل Coin98، Coinbase Wallet، متامسک، تراست ولت و توکن پاکت می تواند OP را نگهداری کرد.
