ارز دیجیتال ورلد کوین (Worldcoin) چیست؟
ارز دیجیتال ورلد کوین چیست؟ این روزها اخبار فوق العاده عجیبی در هر زمینه ای به گوش می رسد که اکثر این خبرها را در حوزه هوش مصنوعی و ارزهای دیجیتال می شنویم. یکی از جدیدترین و البته عجیب ترین خبرهایی که توجه مردم جهان را جلب کرد به پروژه ورلد کوین (Worldcoin) مربوط می شود. با توجه به اینکه نوع عملکرد این ایردراپ احراز هویت مردم دنیا از طریق مردم چشم آنهاست، بسیاری به ایده های جنجالی درباره کنترل مردم مانند ربات ها از این راه رسیده اند. در این مطلب از کوین اکسو می توانید اطلاعات مفیدتر و کامل تری درباره ارزدیجیتال ورلدکوین بدست آورید.
ارز دیجیتال ورلد کوین چیست؟
در وبسایت رسمی پروژه در مورد معرفی ورلد کوین اینطور آمده است:
«ورلد کوین یک پروتکل متن باز، رایگان و با حفظ حریم خصوصی است که قصد دارد بزرگترین شبکه عمومی مالی و هویتی جهان را بسازد. همه افراد صرفنظر از پیشینه شخصی، وضعیت اقتصادی و محدودیتهای جغرافیایی میتوانند به این شبکه دسترسی داشته باشند.»
این تفکر برگرفته از مفهوم درآمد پایه یا حقوق اولیه عمومی (Universal Basic Income) در حوزه اقتصاد و سیاست است. در حقیقت، هدف بنیانگذاران ورلد کوین این بود که برخلاف سایر پروژههای بازار ارز دیجیتال، فرصت برابر کسب حداقل درآمد را برای همه افراد فارغ از وضعیت اقتصادی و جغرافیایی آنها فراهم کنند. علاوه بر این هدف والا، افرادی هم که به هر دلیلی فاقد مدرک هویتی هستند، میتوانند از طریق احراز هویت ورلد کوین دارای شناسه دیجیتال شوند.
اگر علاقهمند شدید که درباره ورلد کوین و نحوه کار آن بیشتر بدانید، با ادامه مطلب همراه باشید.
بنیان گذار پلتفرم WorldCoin کیست؟
می توان گفت بیشتر شهرت پروژه WorldCoin با پروژه هوش مصنوعی ChatGPT و شرکت openai گره خورده است. در ۲۴ جولای ۲۰۲۳ خالق ChatGPT آقای Sam Altman پروژه Worldcoin را به طور رسمی معرفی کرد. این پروژه نیز مانند ChatGPT از هوش مصنوعی استفاده می کند و کاربران می توانند با استفاده از این پروژه هویت دیجیتالی مخصوص به خود را داشته باشند.
گزارش ها نشان می دهد Altman علاقه زیادی به پروژه های UBI محور دارد و قبل از این نیز در چندین پروژه با همین ساختار فعال بوده است.
UBI مخفف Universal Basic Income درآمد پایه یا حقوق اولیه عمومی است. این یک مفهوم در حوزه اقتصاد و سیاست است که به ایده پرداخت مبلغ ثابتی به همه افراد یک کشور یا منطقه بدون توجه به وضعیت اقتصادی یا شغلی آنها اشاره دارد. هدف اصلی از UBI، ایجاد شرایطی است که همه افراد حداقل درآمدی داشته باشند تا از کمبودهای اساسی معیشتی مثل غذا، مسکن و بهداشت جلوگیری شود. این مفهوم در برخی کشورها و حتی در موارد محدودی به عنوان یک آزمایش پایه در دستور کار قرار گرفته است.
خوب است بدانید پروژه Worldcoin توسط دو بنیاد The Worldcoin Foundation و Tools for Humanity پشتیبانی می شود. پس اجازه بدید کمی بیشتر با این دو نهاد آشنا شویم:
بنیاد Worldcoin یک سازمان غیرانتفاعی است که برای حمایت و رشد جامعه Worldcoin تا زمانی که به خودکفایی برسد راه اندازی شده است. سازمان های غیر انتفاعی به شرکت هایی می گویند که بدون چشم داشت اقتصادی از یک پروژه حمایت می کنند.
Tools for Humanity (TFH) یک شرکت چند ملیتی می باشد که در تلاش است یک اقتصاد کاملا عادلانه در جهان ایجاد کند. TFH توسعه اولیه پروتکل Worldcoin را رهبری کرد و به ساخت ابزارها و کمک به پشتیبانی از پروتکل Worldcoin، علاوه بر اجرای برنامه World ادامه داد.
هدف از ساخت ورلد کوین چیست؟
حالا اصلاً ورلد کوین به چه دردی میخورد؟ با عرضه رسمی این پروژه چه دردی از دنیا دوا خواهد شد؟
در واقع پروژه ورلد کوین دوای درد احراز و تأیید هویت افراد در فضای دیجیتال است. در حال حاضر تلفنهای همراه یا با حسگرهای اثر انگشت کار میکنند یا از اسکن چهره برای تأیید هویت کاربران استفاده میکنند. استفاده از رمز عبور و نام کاربری هم شیوه مرسوم دیگری برای احراز هویت کاربران است.
طی چند سال اخیر روشهای احراز هویت سختگیرانهتری مثل احراز هویت دو عاملی (2FA) معرفی شده است و باعث شده تا سوءاستفادهها از اطلاعات هویتی افراد سختتر از گذشته شود.
با ظهور ورلدکوین این سختگیریها بیش از پیش خواهد شد؛ کاربران با استفاده از ورلدکوین سطح دیگری از امنیت در ارتباط با اطلاعات هویتیشان را تجربه خواهند کرد و در بستری غیرمتمرکز این اطلاعات را ذخیره میکنند.
پروژه ارز دیجیتال ورلدکوین چگونه کار می کند؟
مردم برای دریافت توکن رایگان WLD، باید در پلتفرم ورلدکوین ثبت نام کنند. سپس باید به محلهای معینی مراجعه کرده و عنبیه چشمشان را اسکن کنند تا یک شناسه جهانی به آنها تعلق بگیرد. اسکن عنبیه توسط یک دستگاه مدور به نام اورب انجام میگیرد. اما چرا اسکن عنبیه؟
عنبیه هر فرد مثل اثر انگشت منحصربهفرد است. اورب از ساختار عنبیه برای ایجاد یک کد شناسایی خاص برای هر فرد استفاده میکند. سپس، این کد روی بلاکچین غیرمتمرکز ورلدکوین ثبت و ذخیره میشود تا دیگران نتوانند آن را کپی کنند.
طبق گفته توسعهدهندگان پروژه Worldcoin، این تنها راه برای ثبت انسان بودن فرد و تشخیص او از یک ربات است. اینکه چنین عملی اخلاقی است یا خیر، قضاوت آن در این مقاله نمیگنجد. کد شناسایی ارائهشده توسط این دستگاه همان ورلد آیدی است.
این مطلب برای اطلاع رسانی و دانش افزایی نگارش شده است و به دلیل تحریم ایران، امکان استفاده از آن برای کاربران ایرانی مقدور نیست. در این مطلب هدف صرفا آشنایی با بخش فاندامنتال پروژه ورلدکوین است.
این شناسه جهانی برای مبارزه با نابرابری درآمد در سراسر جهان طراحی شده (!) و ثابت میکند کاربری که در حال استفاده از خدمات اقتصاد جهانی است یک انسان است نه ربات و به این ترتیب جلوی امکان کلاهبرداری افراد سودجو را میگیرد.
نحوه عملکرد این پروتکل از چند مرحله ساده تشکیل شده است:
مرحله اول: دانلود اپلیکیشن ورلد اپ (World App)
کاربران با دانلود این اپلیکیشن میتوانند حساب Worldcoin خود را ایجاد کنند، ورلد آیدی خود را تایید کنند و به کیف پول دیجیتال متصل به ارزهای دیجیتال و ارزهای رایج متصل شوند. ورلد اپ توسط یکی از شرکتهای حامی پروژه ورلد کوین به نام Tools for Humanity توسعه یافته و اداره میشود.
مرحله دوم: تایید ورلد آی دی (World ID)
تایید آیدی ورلد با یک دستگاه اورب (Orb) به کاربر اجازه میدهد تا هویت انسانی و منحصربهفرد خود را در مجموعهای از اپلیکیشنهای یکپارچه مانند دیسکورد (Discord)، شاپیفای (Shopify)، تلگرام (Telegram) و ردیت (Reddit) اثبات کند. اپراتورهای ورلدکوین در محلهای مشخصشده فرایند تایید ورلد آیدی را مدیریت میکنند. نزدیکترین محل به کاربران در وبسایت ورلدکوین یا در ورلد اپ قابل جستجو است.
نکته: کاربران بدون وارد کردن ورلد آیدی هم میتوانند از World App استفاده کنند اما در این صورت در ایردراپ شرکت داده نشده و ارز دیجیتال رایگان دریافت نمیکنند.
گفته میشود پروژه ورلد کوین به دنبال شناخت هویت حقیقی افراد نیست و فقط انسان بودن و منحصربهفرد بودن کاربران را ثبت میکند. این یعنی، برای دانلود ورد اپ و تایید و استفاده از ورلد آیدی نیازی به ارائه هیچ اطلاعاتی چون نام، ایمیل، شماره تلفن و غیره وجود ندارد. علاوه بر این، تمام تصاویری که برای تایید ورلد آیدی افراد استفاده میشود به صورت پیشفرض حذف میشوند.
دستگاه اورب (Orb) چیست؟
تیم ورلد کوین معتقد بود که دستگاههای تصویربرداری عنبیه موجود در بازار نمیتوانند نیازهای فناوری و امنیتی موردنظر آنها را برآورده کنند. به همین دلیل تصمیم گرفتند خودشان دستگاهی را بسازند تا دسترسی همگانی به اقتصاد جهانی به بهترین شکل ممکن فراهم شود. این دستگاه سختافزاری که اورب (Orb) نامیده شد، از نظر ظاهری یک گوی صیقلی به اندازه توپ بولینگ است. اما از نظر فنی، دستگاهی منحصر بهفرد است که انواع سنسور دوربین در آن تعبیه شده است و با استفاده از مدلهای یادگیری ماشین و تکنیکهای بینایی رایانهای در حوزه هوش مصنوعی، ویژگیهای عنبیه هر فرد را آنالیز میکند.
اورب با استفاده از این قابلیتها میتواند بدون اینکه هیچ نام و نشانی از افراد بداند و اطلاعاتی در مورد آنها داشته باشد، فقط از طریق عنبیه بین افراد تمایز قائل شود.
حالا برویم سراغ اینکه اطلاعات مردمک چشم هر شخص چطور به شناسه دیجیتال منحصربهفرد تبدیل میشود. بعد از اینکه اسکن عنبیه انجام شد، اطلاعات تصویر به یک کد یا همان هش تبدیل میشود. هش، رشتهای از کاراکترها با طول ثابت است که توسط تابع هش تولید میشود. ورودی یک تابع هش میتواند طول نامحدود داشته باشد؛ اما خروجی آن همیشه طول ثابت دارد. هش در الگوریتم داده و تولید کلید عمومی و خصوصی در رمزنگاریهای بلاکچین کاربردهای مهمی دارد و باعث اطمینان از عدم دستکاری داده میشود. بعد از اینکه هش عنبیه فرد تولید شد، این کد همراه با هش کلید عمومی کاربر به سرورهای ورلد کوین ارسال میشود. در نهایت بعد از تایید یکتا بودن هش با استفاده از اثبات شخصیت (Proof Of Personhood) و اثبات دانش صفر (Zero-knowledge proof)، یک شناسه دیجیتال به نام ورلد آیدی (World ID) به کاربر اختصاص داده میشود.
تیم ورلد کوین در مورد ورلد آیدی اینطور ادعا میکند:
«ورلد آیدی یک پاسپورت دیجیتال جهانی در عصر هوش مصنوعی است. در دنیایی که پیشرفت تکنولوژی، تمایز بین انسان و رباتهای هوش مصنوعی را دشوار کرده است، میتوانیم از این روش برای احراز هویت آنلاین با حفظ حریم خصوصی استفاده کنیم.»
چگونه بخشی از پروتکل ورلدکوین شویم؟
برای اینکه بخشی از پروتکل ورلد کوین (Worldcoin) شوید، میتوانید با دانلود برنامه World شروع کنید. شماره فقط به یک گوشی هوشمند نیاز دارید، سپس باید یک حساب کاربری ایجاد کنید.
این اپلیکیشن همچنین یک کیف پول غیرحضانتی برای بیت کوین و اتریوم است و به زودی ارزهای دیجیتال بیشتری اضافه خواهند شد.
مرحله بعدی این است که ID جهانی خود را با کمک یک Orb ایجاد کنید. مطمئن شوید که یک Orb (گوی اسکن چشم) در نزدیکی محل زندگی خود دارید، در غیر این صورت، نمیتوانید احراز هویت را ادامه دهید. این امر ممکن است در زمان نگارش این مقاله برای کاربر ایرانی غیرممکن باشد، اما با پیشرفت چشمگیر آن، مطئنا بهزودی در ایران نیز در دسترس قرار خواهد گرفت.
به محض اینکه شناسه جهانی خود را تأیید کردید، واجد شرایط ایردراپ WDC خواهید بود.
علت استفاده از بیومتریک عنبیه در پروژه WorldCoin چیست؟
تیم فنی این پروژه عنوان کرده که اسکن قرنیه چشم یکی از دقیق ترین اسکن های موجود است که طی آزمایش های مختلفی بین سایر روش ها برگزیده شده است. از طرفی تیم فنی این پروژه به دنبال یک روش با دقت بالا برای جلوگیری از تقلب و با بازدهی بالا بود. این به این معنی است که می توان از آن برای تمایز دقیق بین میلیاردها انسان منحصر به فرد استفاده کرد. هرچه نشانگر بیومتریک (به عنوان مثال، عنبیه) اطلاعات بیشتری داشته باشد، سیستم منصفانه تر و جامع تر است. همچنین بیومتریک می تواند در ارائه هویت دیجیتال به ۴.۴ میلیارد نفر در سراسر جهان که یا هویت قانونی ندارند یا هویتی دارند که نمی توان به صورت دیجیتالی تأیید کرد، مفید باشد. این یک مانع بزرگ برای دسترسی به خدمات مالی است.
قیمت ورلد کوین چقدر است؟
در روز عرضه ورلد کوین، این ارز دیجیتال اوج قیمت دلاری خود را ثبت کرد. ۲مرداد و همزمان با عرضه در صرافیهای بزرگی همچون بایننس، قیمت ورلد کوین به ۳.۲۵ دلار رسید.
کمی بعد از این جهش که سفارش را از ۱.۶۶ دلار شروع کرده بود، شاهد سقوط WLD بودیم. در حال حاضر و طبق آخرین دادههای بازار توکن WLD با قیمتی کمتر از ۲ دلار معامله میشود.
شاید مهمترین سؤالی که در ارتباط با قیمت ورلد کوین مطرح میشود، این باشد که آیا ورلد کوین ارزش سرمایهگذاری دارد؟ جواب سرراست به این سؤال کمی دشوار است؛ چراکه این ارز دیجیتال در ابتدای راه خود قرار دارد.
با وجود همه اینها، ورلد کوین پروژهای با پشتوانه قوی است، سرمایهگذاران قدرتمندی پشت آن هستند و از همه مهمتر، اوپن اِیآی آن را ساخته است. پس حداقل میتوان گفت ریسک سرمایهگذاری در این پروژه کم است.
با تمام این موارد، همچنان در فضایی فعالیت میکنیم که پروژههای معتبر هم توان رقابت ندارند و کم نیستند ارزهای دیجیتال معتبری که موفق به تثبیت خود در بازار نشدند و امروز هیچ نام و نشانی از آنها در بازار دیده نمیشود.
وضعیت امنیت کاربران در پروژه ورلدکوین
طبق گزارش تیم ورلدکوین، این پروژه کاملا ایمن و قابل اعتماد است. دادههای بیومتریک افراد یا حذف میشوند و یا به شکل رمزنگاری درمیآیند. البته، چنین ضمانتی رگولاتورها را راضی نمیکند و نگرانی آنها درباره دادههای گرداوری شده توسط پلتفرم همچنان پابرجا است. یکی از سوءاستفادههایی که میتوان از دادههای عنبیه کرد، استفاده آن در بازار سیاه است که به مجرمان سایبری اجازه میدهد به حساب ورلدکوین کاربران دسترسی پیدا کنند.
انتقاد دیگری هم توسط مجله امآیتی ریویو (MIT Review) به ورلدکوین وارد شده که طبق آن نگرانیهایی درباره دادههای گرداوری شده از مردم کشورهای در حال توسعه اندونزی و کنیا مطرح شده است. یک تحقیق هم نشان داده ورلدکوین از روشهای بازاریابی غیراخلاقی برای ترغیب کاربران استفاده میکند و دادههایی که در حقیقت گرداوری میشود بیش از آن چیزی است که خود عنوان میکند.
علاوه بر این، طبق گزارش وبسایت گیزمو (Gizmo)، مردم چین در بازار سیاه اطلاعات اسکن عنبیه را خریداری کرده و از آن برای دسترسی به نسخه آزمایشی ورلدکوین استفاده میکنند. شرکت ورلدکوین تاکنون هزاران اسکن عنبیه را ثبت کرده و با وجود اخبار متناقض، هنوز گزارشی درباره لغو پروژه یا توقف آن ارائه نشده است.
آشنایی با مراحل دریافت ورلد آیدی
بعد از آشنایی با ورلد کوین و دستگاه Orb احتمالا سوال بعدی شما این است که چطور میتوانیم World ID دریافت کنیم. اول باید به این نکته اشاره کنیم که طبق اطلاعات وبسایت رسمی ورلد کوین، افراد دارای شرایط زیر امکان ثبت هویت دیجیتال و پیوستن به کامیونیتی ورلد کوین را ندارند:
- افراد کمتر از ۱۸
- ساکنان کشورهای تحت تحریم ایالات متحده و اتحادیه اروپا از جمله اوکراین، روسیه، کره شمالی، ایران و کوبا
- افراد مذکور در لیست تحریمی دفتر کنترل سرمایههای خارجی وزارت خزانهداری ایالات متحده (OFAC)
در حال حاضر مراکزی که احراز هویت با دستگاههای اورب را انجام میدهند در ۳۸ کشور جهان مستقر هستند. مراحل دریافت World ID به شرح زیر است:
- دانلود برنامه ورلد اَپ: این برنامه برای دستگاههای اندروید و iOS موجود است. میتوانید از طریق اسکن کد QR در سایت رسمی ورلد کوین یا از اپ استور و گوگل پلی، اپلیکیشن World App را دانلود کنید. بعد از ایجاد حساب کاربری و ساخت کیف پول ورلد کوین میتوانید از طریق ولت کانکت به بسیاری از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم و استیبلکوینها دسترسی داشته باشید. استفاده از این برنامه مستلزم داشتن ورلد آیدی نیست؛ اما در این صورت توکنهای رایگان WLD هم به کاربر تعلق نمیگیرد.
- ثبتنام و دریافت ورلد آیدی: برای اجرای این مرحله، لازم است کاربر در مناطقی باشد که دستگاههای اورب مستقر هستند. در این لینک میتوانید از مراکز فعالیت اپراتورهای اورب مطلع شوید. بعد از اینکه اسکن عنبیه انجام شد، هر فرد کد شناسایی دیجیتال منحصربهفرد خود را دریافت میکند.
- دریافت ارز دیجیتال رایگان ورلد کوین: بعد از احراز هویت دیجیتال موفق، کاربر میتواند توکنهای رایگان WLD را که به او اختصاص یافته است در کیف پول ورلد اپ درخواست (Claim) کند.
درصد افراد احراز هویتشده در کشورهای مختلف جهان هم طبق نمودار زیر است: