در بازار خرسی قبلی چه گذشت؟ بررسی تحولات ارزهای دیجیتال در ۲ سال گذشته و فرصت‌هایی برای آینده

بازار ارزهای دیجیتال یک بار دیگر در حال رشد است. نشانه‌هایی از یک بازار صعودی پدیدار شده و ارزش برخی توکن‌ها در عرض یک یا چند روز دو برابر می‌شود. رسانه‌های اجتماعی پر شده از پست‌هایی درباره عده‌ای از سرمایه‌گذاران که بازده قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. افرادی که زودتر از بقیه در کریپتو سرمایه‌گذاری کرده‌اند هیجان‌زده می‌شوند و فعالانه در این بازار نقش دارند. حالا آنها شاهد یک ارزیابی مجدد از ارزهای دیجیتال به عنوان یک طبقه دارایی شناخته‌شده هستند.

به گزارش کوین اکسو و به نقل از bankless، با این حال، قبل از چنین هیجاناتی، معمولا دوره‌ای از آرامش وجود دارد که مشخصه آن تلاش متمرکز و سخت‌کوشی است. این بار نیز با گذشته تفاوتی ندارد.

به نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰) بازگردیم، جایی که بیت کوین به ۶۹ هزار دلار و اتریوم به ۴۸۰۰ دلار رسید. مارکت کپ کل کریپتو از ۳ تریلیون دلار گذشت. همه فکر می‌کردند کریپتو آینده امور مالی است و رشد آن غیرقابل توقف به نظر می‌رسید. با این حال، متأسفانه این آخرین سقف بول ران قبلی بود. بازار برای دو سال بعد فقط و فقط اصلاح داشت. ما وارد یک بازار نزولی شدیم که در نوامبر ۲۰۲۲ (آبان ۱۴۰۱) به پایین‌ترین سطح خود رسید و مهم‌ترین بخش آن سقوط امپراتوری FTX بود.

بازار نزولی ممکن است تیره و تار به نظر برسد، اما این همه ماجرا نیست. بله، قیمت رمزارزها به شدت کاهش پیدا کرده، فریادهای «کریپتو مرده است» هنوز هم طنین‌انداز می‌شود و بسیاری به زندگی ساده‌ خود باز می‌گردند. اینجاست که این ضرب‌المثل معروف را به یاد می‌آوریم: فواره چون بلند شود سرنگون شود.

بازارهای خرسی افراد ماهر و بی‌پروا را جذب می‌کنند. این افراد دست به ساخت پروژه‌هایی می‌زنند که به خوبی با نیازهای بازار مطابقت دارند و هم برای کاربران مفید و اغواکننده هستند و هم برای سرمایه‌گذاران. با افزایش پذیرش این پروژه‌های جدید، گمانه‌زنی‌ها در مورد کریپتو به عنوان آینده جهان مالی افزایش پیدا می‌کند و ایجاست که یک بازار صعودی جدید آغاز می‌شود.

این باور غالب در میان مردم وجود دارد که ما در آستانه یک بازار صعودی قابل‌توجه قرار داریم. حتی برخی گمان می‌کنند که چند ماه گذشته صرفاً یک پیش‌نمایش بوده و حالا در شرف آغاز سفری هیجان‌انگیز هستیم.

با این حال، این مطلب در مورد بازار صعودی پیش‌رو و نحوه آماده شدن شما برای آن نیست. این بار از آن افراد ماهر که در زمستان کریپتو استقامت خود را حفظ کردند و پروژه‌های قابل اعتمادی ساختند، تجلیل و قدردانی می‌کنیم. در ادامه برخی از بخش‌های کلیدی که در بازار نزولی توسعه‌ پیدا کرده‌اند را بررسی می‌کنیم.

سولانا؛ اقتدار در یکپارچگی

اغلب راه‌های زیادی برای رسیدن به یک هدف مشخص وجود دارد. داستان بازگشت سولانا این تلنگر را به ما می‌زند که رویکردهای متفاوتی برای حرکت به سمت پذیرش انبوه در اختیار داریم.

به یاد دارید که گفتیم مشخصه کف بازار نزولی سقوط امپراتوری FTX بوده است؟ با توسعه‌دهندگان ماهر بلاک چین آغاز می‌کنیم، اما بیایید یک دست مریزاد به اکوسیستمی بگوییم که بسیاری فکر می‌کردند ممکن است شکست بخورد.

داستان بازگشت سولانا چیزی جز یک معجزه نبود و کل صنعت کریپتو به افتخار آن به پا خواست.

ماشین مجازی سولانا (SVM) توجه همه را به خود جلب کرده و دلیل خوبی هم برای آن وجود دارد. مکانیسم کارمزد داخلی سولانا، گس فی (Gas Fee) را در سطوح پایینی نگه می‌دارد و ادعای «تنها در سولانا» را به چیزی فراتر از یک شوخی ساده مبدل می‌کند. ماشین مجازی سولانا حوزه فعالیت خود را به فراتر از این شبکه گسترش می‌دهد. رول آپ‌های ماژولار مانند Eclipse از آن استفاده می‌کنند، شرکت‌های مهمی در اتریوم مانند MakerDAO این ماشین مجازی را برای بلاک چین اصلی خود در نظر می‌گیرند و پروژه‌های نوآورانه‌ای مانند Rome Protocol از این فناوری برای مقابله با چالش‌های مقیاس‌پذیری اتریوم بهره می‌برند.

سولانا با پلتفرم‌های غنی از قابلیت، مانند Jupiter و Tensor که تجربه کاربری در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) را بازتعریف می‌کنند، در بخش برنامه‌های بلاک چینی برجسته شده است. از جمله نکات برجسته برنامه‌های مبتنی بر سولانا همچنان می‌توان به کارمزد پایین شبکه و اجرای سریع تراکنش‌ها اشاره کرد.

سولانا علاوه بر اکوسیستم برنامه‌های متنوع خود، جامعه‌ای وفادار با فرهنگی منحصر به فرد را نیز پرورش داده است. از NFTهایی مانند Mad Lads و Tensorians گرفته تا میم کوین‌هایی مانند BONK و dogwif که رنگ و رویی تازه به این اکوسیستم بخشیده‌اند، سولانا تمامی ویژگی‌های یک بازیکن برجسته در بازار گاوی را دارد. ایردراپ‌هایی مانند JTO و JUP را نیز به این ترکیب برنده اضافه کنید که برای کاربران ثروت‌آفرینی می‌کنند.

تکثیر شبکه‌های لایه دوم

جامعه اتریوم رویایی در سر داشت، رویایی که در آن شبکه اتریوم از طریق لایه دوم (L2) بلاک چینی مقیاس‌پذیر می‌شود و کاربران می‌توانند تراکنش‌های خود را ارزان‌تر انجام دهند. اکنون، این رویا در حال تبدیل شدن به واقعیت است، چرا که راه‌حل‌های لایه دوم ظرفیت شبکه اتریوم را تقریباً ۵ برابر افزایش می‌دهند.

راه‌حل‌های لایه دوم کلید موفقیت و مقیاس‌پذیری اتریوم هستند. بسیاری از این راه‌حل‌ها در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شدند و برخی گمان می‌کنند معرفی آنها همان چیزی است که باعث رشد قیمت اتر و تعدادی از توکن‌های اکوسیستم اتریوم شده بود. از آن پس نقشه راه متمرکز بر رول آپ‌های اتریوم جانی تازه گرفت و مسیر روشنی را برای افزایش مقیاس‌پذیری این شبکه متصور شدیم. در این مدت لایه دوم‌ها رشد چشمگیری داشته‌اند. اطلاعات آماری زیر نشان می‌دهند که لایه دوم‌ بلاک چین یک موفقیت بزرگ در بازار نزولی بوده است:

• از ژانویه ۲۰۲۴ (دی ۱۴۰۲)، لایه دوم‌ها در مقایسه با شبکه اصلی اتریوم، پنج برابر تراکنش‌های بیشتری را به صورت روزانه پردازش می‌کنند.

• در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۲۳ (۲ اسفند ۱۴۰۱)، آربیتروم (Arbitrum) به اولین رول آپی تبدیل شد که از لحاظ فعالیت‌های روزانه شبکه اصلی اتریوم را پشت سر می‌گذارد. آربیتروم پس از توزیع ایردراپ توکن‌های ARB خود بین کاربران، ۲/۵ برابر تراکنش‌های بیشتری را نسبت به اتریوم پردازش کرد.

• در دسامبر ۲۰۲۳ (آذر ۱۴۰۲)، zkSync Era به اولین رول آپی تبدیل شد که تراکنش‌های بیشتری را نسبت به اتریوم در یک بازه زمانی ۳۰ روزه پردازش کرد.

• تا آوریل ۲۰۲۳ (فروردین ۱۴۰۲)، مجموع ارزش کل قفل شده (TVL) تمام لایه دوم‌ها برای اولین بار از مرز ۱۰ میلیارد دلار گذشت و تا ژانویه ۲۰۲۴ (دی ماه امسال) به ۲۰ میلیارد دلار رسید.

• در حال حاضر، چهار شبکه لایه دوم بیش از ۱ میلیارد دلار از ارزش کل قفل شده اتریوم را در اختیار دارند و نکته قابل‌توجه اینجاست که یکی از آنها -شبکه Blast- هنوز وارد شبکه اصلی خود هم نشده است. ۱۲ رول آپ در مرحله تولید هستند و هر کدام بیش از ۱۰۰ میلیون دلار TVL دارند. آربیتروم با بیش از ۱۰ میلیارد دلار ارزش کل قفل شده (۵۰ درصد سهم بازار) در راس امور قرار دارد و آپتیمیزم (Optimism) نیز با بیش از ۵ میلیارد دلار (۲۵ درصد سهم بازار) در رتبه دوم جای گرفته است.

با توجه به تحولاتی مانند dankharding (EIP-4844)، راه‌حل‌های دسترس‌پذیری داده (سلستیا (Celestia)، EigenDA ،Avail)، فریم‌ورک‌های رول آپ (OP Stack ،‌Arbitrum Orbit ،‌ZK Stack ،‌Polygon CDK) و ارائه‌دهندگان رول آپ به عنوان سرویس (آلت لیر (AltLayer)، Caldera ،‌Conduit)، می‌توانیم شاهد حضور هزاران رول آپ در سال ۲۰۲۴ باشیم.

سهولت استقرار رول آپ‌ها تیم‌ها را تشویق می‌کند تا با انجام آزمایش‌های مختلف، خود را در این فضا متمایز کنند. در حال حاضر چنین چیزی را در رول آپ‌هایی مانند Blast و Manta Pacific مشاهده می‌کنیم که برای نگهداری وجوه در زنجیره خود بازدهی بومی ارائه می‌دهند.

ماژولاریسم آری، ماکسیمالیسم خیر

در عصر بلاک چین ماژولار، گس فی بالا دیگر مانعی برای ساختن چیزهای جدید و ارائه نوآوری در رول آپ‌ها نیست. رول آپ‌ها اکنون می‌توانند با ذخیره داده‌ها در لایه‌های مختلف، خارج از اتریوم رشد کنند.

ایده بلاک چین ماژولار که لایه‌های بلاک چینی را از اجرا و تسویه گرفته تا دسترس‌پذیری داده‌ها به زنجیره‌های تخصصی تجزیه می‌کند، در طول بازار نزولی پیشرفت قابل‌توجهی داشته و اکنون شاهد پذیرش اولیه است.

نوآوری در تمام لایه‌ها وجود دارد. به عنوان مثال، در لایه اجرا، تیم هایی مانند Monad و Sei در حال کار بر روی موازی‌سازی ماشین مجازی اتریوم (EVM) برای افزایش توان عملیاتی آن هستند. در همین حین، زبان‌های برنامه‌نویسی جدیدی برای توسعه بلاک چین و قراردادهای هوشمند، مانند Move، توسط تیم‌هایی مانند سویی (Sui)، آپتوس (Aptos) و Movement Labs در حال توسعه هستند.

لایه دسترس‌پذیری داده‌ها (DA) این روزها به شکل ویژه‌ای جذاب شده است. راه‌اندازی شبکه اصلی سلستیا در اکتبر ۲۰۲۳ (مهر ۱۴۰۲)‌ رسماً جنگ DA را آغاز کرد. اکوسیستم‌های بزرگی مانند Starknet ،Eclipse و Manta و همچنین شبکه‌های لایه سومی مانند Lyra و Aevo برای دسترس‌پذیری داده‌ها شروع به ادغام با سلستیا کرده‌اند. این امر نمایانگر روندی است که می‌تواند آینده را به واسطه راه‌اندازی زنجیره‌های بیشتری با سلستیا در بطن خود شکل دهد.

سایر راه‌حل‌های DA مانند EigenDA و Avail که پیش‌بینی‌ می‌شود کار خود را در سال ۲۰۲۴ آغاز کنند، گزینه‌های متنوع‌تری از دسترس‌پذیری داده‌ را به زنجیره‌ها ارائه خواهند کرد. در کنار Proto-Danksharding خود اتریوم (EIP-4844) که انتظار می‌رود در سال جاری بر روی شبکه اصلی اعمال شود و هدف آن کاهش هزینه‌های DA برای شبکه‌های لایه دوم است، دیدن اینکه آیا زنجیره‌های مختلف ارتباط خود را با اتریوم برای دریافت DA حفظ می‌کنند یا به لایه‌های تخصصی DA می‌پیوندند، جذاب خواهد بود.

آینده‌ای چند زنجیره‌ای و همزمان بین زنجیره‌ای!

«پل‌ها در کریپتو؛ حماسه‌ای از عشق و نفرت برای اتصال زنجیره‌های مختلف. ممکن است دنیایی بدون وجود آنها را ترجیح دهیم، اما حقیقت این است که برای اکوسیستم مولتی چین ضروری هستند». اینها جملاتی از بنیان‌گذار اتریوم است!

در سال ۲۰۲۲، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) نظرات خود را مبنی بر اینکه آینده از آن مولتی چین (multi-chain) خواهد بود، اما نه لزوماً کراس چین (cross-chain)، به اشتراک گذاشت و به نگرانی‌های امنیتی مطرح شده در مورد پل‌ها اشاره کرد. با این حال، همانطور که بارها و بارها شاهد آن بوده‌ایم، کاربران و سرمایه به سمت سودآورترین فرصت‌ها حرکت می‌کنند. با افزایش پذیرش زنجیره‌های مختلف، یک نیاز طبیعی برای کاربران و سرمایه آن‌ها جهت حرکت یکپارچه در این اکوسیستم‌ها به وجود آمد. این تقاضا باعث توسعه قابل‌توجهی در راه‌حل‌های تعامل‌پذیر، مانند پروتکل‌های پیام‌رسانی و شبکه‌های نقدینگی شد که حرکت داده‌ها و دارایی‌ها را امکان‌پذیر می‌کند.

نوآوری‌های کلیدی توسعه‌یافته در طول بازار نزولی برای حمایت از این قابلیت کراس چین عبارتند از:

• پروتکل‌های پیام‌رسانی: این پروتکل‌ها به قراردادهای هوشمند در یک زنجیره این امکان را می‌دهند تا داده‌ها را از دیگران دریافت کنند. بازیکنان کلیدی در این فضا عبارتند از LayerZero ،‌Axelar‌ ،‌Wormhole ،‌Chainlink CCIP و Circle CCTP.

• شبکه‌های نقدینگی: این شبکه‌ها که امروزه به عنوان پل‌های مبتنی بر هدف (Intent-Based) نیز شناخته می‌شوند، انتقال دارایی‌ها را بین زنجیره‌ها تسهیل می‌کنند. راه‌حل‌های پیشرو در این زمینه عبارتند از: Across ،‌Stargate و THORChain. تجمیع‌کننده‌هایی مانند LI.FI و رابط‌هایی مانند Jumper که به کاربران برای یافتن بهترین مسیر جهت سواپ کراس چین کمک می‌کنند نیز مهم هستند.

• برنامه‌های کراس چین: اینها برنامه‌های مبتنی بر بلاک چین هستند که بر روی پروتکل‌های پیام‌رسانی ساخته شده‌اند. نمونه‌های محبوب آن‌ها شامل شبکه‌های نقدینگی مانند Squid با Axelar ،‌Stargate با LayerZero و برنامه‌های متنوعی مانند بازار پول Radiant Capital در LayerZero یا پلتفرم وام‌دهی پروتکل Prime در Axelar می‌شود.

• استانداردهای توکن کراس چین: این استانداردها معاوضه‌پذیری توکن‌ها را در سراسر بلاک چین تضمین می‌کنند و به واسطه آن‌ها انتقال یکپارچه کراس چین از طریق مکانیزم سوزاندن و ضرب (Burn & Mint) که توسط پروتکل‌های پیام‌رسانی پشتیبانی می‌شود، امکان‌پذیر گردیده است. استانداردهای مهم عبارتند از: LayerZero’s OFT ،xERC20 ،Wormhole’s xAssets و Axelar’s ITS.

• ابزارهای سازگار با مولتی چین: واقعیت مولتی چین تکامل و تجهیز این اکوسیستم را ضروری کرده است. این فرآیند شامل برنامه‌ها و کیف پول‌هایی با قابلیت سواپ کراس چین داخلی و همچنین داشبوردها، پلتفرم‌های تحلیلی و کاوشگرهای بلاک چینی می‌شود که از چندین زنجیره پشتیبانی می‌کنند و تجربه کاربری دیفای را در یک محیط مولتی چین بهبود می‌بخشند.

نیاز به حاکمیت کراس چین توسط پلتفرم‌هایی مانند یونی سواپ (Uniswap)، گسترش WstETH توسط Lido در سراسر زنجیره‌ها و میلیاردها دلار حجم پردازش‌شده توسط شبکه‌های نقدینگی، اهمیت پروتکل‌های پیام‌رسان و این شبکه‌ها را در اکوسیستم مولتی چین نشان می‌دهد. همانطور که مفاهیمی مانند سوپرچین با استفاده از زیرساخت پشته OP و یا در اکوسیستم پالیگان با Polygon CDK تکامل می‌یابند، نقش این راه‌حل‌های تعامل‌پذیر نیز روز به روز بیشتر می‌شود. علاوه بر این، با توجه به سهولت در استقرار رول آپ‌ها، ما به سمت آینده‌ای با هزاران بلاک چین حرکت می‌کنیم. از آنجایی که اکوسیستم بلاک چین همچنان در حال رشد است، تماشای چگونگی عملکرد این راه‌حل‌ها در مقیاس بزرگ بسیار مهم خواهد بود.

چشم انداز دیفای چگونه تغییر پیدا کرده است؟

مفهوم «هدف یا اینتِنت (Intent)» در روز پژوهش سال ۲۰۲۳ به مردم معرفی شد و حالا در ادبیات تخصصی کریپتو کلمه رایجی است.

اینتِنت در فارسی معادل دقیقی ندارد اما به زبان ساده، نتیجه‌ای است که کاربر به واسطه تعامل با یک برنامه به دست می‌آورد. اینتِنت رویکردی در دیفای است که مشکلات تراکنش‌های کراس چین را حل می‌کند. کاربران باید قصد و هدف خود را بیان کنند و سیستم بهترین راه را پیش روی آن‌ها می‌گذارد. اینتِنت یک مفهوم بدیع نیست. چنین چیزی همیشه بخشی از تجربه کاربری بوده، البته به شکل ابتدایی‌تر. به عنوان مثال:

• صرافی یونی سواپ هدف کاربر برای مبادله دارایی X را با دارایی Y تسهیل می‌کند.
• اوپن سی (Opensea) به هدف کاربر برای خرید NFT‌ها پاسخ می‌دهد.
• صرافی ۱inch به هدف کاربر برای مبادله دارایی‌ها با بهترین نرخ می‌پردازد.

این مثال‌ها سطح پایه اهداف را نشان می‌دهند که روی برآورده کردن خواسته‌های کاربر تمرکز دارند، اما همچنان از کاربران می‌خواهند تا پیچیدگی‌های اجرای تراکنش را دنبال کنند.

در یک نگرش مبتنی بر اینتِنت، کاربران نتایج مورد نظر خود را بدون توضیح جزییات فرآیند اجرا یا تعیین محدودیت‌هایی برای دستاوردهای بالقوه بیان می‌کنند. عوامل شخص ثالث که به عنوان بهینه‌ساز شناخته می‌شوند، این اهداف را در ادامه اجرا کرده و در یک پروتکل اینتِنت به رقابت می‌پردازند. انگیزه آن‌ها برای این کار از مزایده‌ها و پاداش‌های راهبردی سرچشمه می‌گیرد و این امر بهینه‌سازها را به ارائه نتایج بهتر برای تضمین موفقیت‌آمیز بودن جریان سفارش تولید‌شده توسط کاربر سوق می‌دهد.

این رویکرد به طور قابل‌توجهی تجربه کاربری دیفای را بهبود می‌بخشد و انعطاف‌پذیری و سفارشی‌سازی بیشتری را ارائه می‌دهد، همچنین در عین حال، پیچیدگی‌های اجرا را نیز ساده می‌کند. اهمیت این موضوع در چشم‌اندازی با هزاران بلاک چین که در آن چنین انعطاف‌پذیری می‌تواند زندگی کاربر را به شدت آسان‌تر کند، آشکار می‌شود.

اگرچه مفهوم اینتِنت در سال ۲۰۲۳ محبوبیت پیدا کرد، اما پایه و اساس آن توسط پروژه‌هایی مانند CoWSwap ،‌۱inch Fusion و Across ایجاد شده است. همانطور که برنامه‌های مبتنی بر هدف به محبوبیت بیشتری می‌رسند، بهینه‌سازها نیز به عنوان معمارانی که اهداف کاربر را برآورده می‌کنند، نقش مهمی ایفا خواهند کرد.

سیستم‌های intent امروزی پایه و اساس پروتکل‌های آینده را بنا نهاده‌اند. این سیستم‌ها با ویژگی‌هایی مانند سفارشات محدود، تجمیع، مزایده‌ غیرپیوسته و بهینه‌سازها، راه را برای پروتکل‌های پیشرفته‌تر هموار می‌کنند. این پروتکل‌ها محافظت در برابر حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV)، تجمیع بهبود‌یافته، استانداردهای intent و حریم خصوصی را به ارمغان می‌آورند. به طور کلی، این تحولات استفاده از دیفای را برای همگان ساده‌تر می‌کند.

علاوه بر این، پروتکل‌های مبتنی بر هدف مانند SUAVE ،‌Anoma و Essential چندین سال است که در حال توسعه هستند و حالا در آستانه راه‌اندازی قرار دارند. این پروتکل‌ها اهداف کاربر را در مقیاس بزرگ‌تر بررسی می‌کنند، به جریان سفارشات، بهینه‌سازها، MEV، زبان‌های خاص دامنه، ساخت بلوک، تمرکززدایی و استخراج ارزش می‌پردازند، همچنین با کاوش عمیق‌تر این مفاهیم در چارچوب بلاک‌چین، مرزهای مفهوم اینتِنت را گسترش می‌دهند.

تکامل چشم‌انداز اینتِنت چیزی است که ارزش نظارت دقیق را طی سال‌های آینده دارد. اگر نسبت به بررسی عمیق‌تر بحث اینتِنت علاقه‌مند هستید، تیم Flashbots یک داشبورد جامع در orderflow.art ایجاد کرده که اطلاعات ارزشمندی را در مورد این حوزه نوظهور ارائه می‌دهد.

سایر تحولات کلیدی در صنایع جدید یا در حال رشد

با نزدیک شدن به پایان این مطلب، قصد داریم چندین بخش دیگر را نیز معرفی کنیم که طی دو سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشته‌اند و می‌خواهند چشم‌انداز آینده را به‌ طرز چشمگیری تحت تأثیر قرار دهند:

• استیکینگ مجدد یا ری‌استیکینگ (Restaking): پس از بروزرسانی ادغام یا مرج (Merge) اتریوم در سال ۲۰۲۲، لیکوئید استیکینگ (Liquid Staking) دارایی‌هایی مانند اتر به سنگ بنای دیفای تبدیل شده است. پروژه‌هایی مانند Lido (stETH) و Rocket Pool (rETH) برای اتریوم و همچنین Jito برای سولانا، میلیاردها دلار سرمایه دریافت کرده‌اند. لیکوئید استیکینگ تا سال ۲۰۲۳ ترند بود، اما اکنون ری‌استیکینگ به عنوان پیشتاز جدیدی در صنعت دیفای ظاهر شده است. اکوسیستم پیرامون ری‌استیکینگ به رهبری ایگن لیر (Eigenlayer) به همراه پروژه‌هایی مانند Ether.fi ،‌KelpDAO و Swell در حال توسعه است. این پروژه‌ها به کاربران این امکان را می‌دهد تا به واسطه ری‌استیکینگ توکن‌های خود با پروتکل‌هایی مانند ایگن لیر، پاداش‌ بیشتری کسب کنند. ایگن لیر از دارایی‌ کاربران برای ایمن‌سازی بخش‌های مختلف زیرساخت دیفای، مانند لایه DA با EigenDA، استفاده می‌کنند.

• دارایی‌های دنیای واقعی (RWA): ایده توکنیزه کردن همه چیز و آوردن آن‌ها به بلاک چین ممکن است در حال حاضر دور از ذهن باشد، اما پیشرفت قابل‌توجهی در این زمینه حاصل شده است. تلاش‌هایی برای توکنیزه کردن دارایی‌های مشهود مانند املاک و مستغلات و ابزارهای بازدهی مانند اسناد خزانه‌داری ایالات متحده در حال انجام است. پروژه‌هایی مانند Ondo ،‌Parcel و LandX در این حوزه پیشتاز هستند.

• بازی‌های بلاک چینی: توسعه‌دهندگان بازی‌های آنچین در حال تست و بررسی مفاهیم جدیدی مانند کسب درآمد با بازی (Play to Earn) و مالکیت دارایی‌های درون بازی هستند. موفقیت‌ اولیه‌ پروژه‌هایی مانند Axie Infinity آینده‌ای روشن را در این زمینه به تصویر می‌کشد. یک بازی موفق می‌تواند پس از سال‌ها تلاش و سرمایه‌گذاری، کاربران زیادی را به خود جذب کند. اکوسیستم‌هایی مانند اوالانچ و پالیگان از نظر استراتژیک به عنوان پلتفرم‌های برتر برای استقرار بازی‌ها محسوب می‌شوند. اما در این بین پروژه‌هایی مانند Immutable و Beam را نیز زیر نظر داشته باشید.

• هوش مصنوعی (AI): هدف این بخش ادغام دو مورد از ساختارشکن‌ترین نوآوری‌های چند دهه‌ اخیر یعنی کریپتو و هوش مصنوعی است. در حالی که هنوز در مراحل ابتدایی آن قرار داریم، اما می‌توان با ورود پروژه‌های جدید به بازار، افزایش فعالیت این حوزه را پیش‌بینی کرد. ابتکاراتی مانند Bittensor و Olas برای القای هوش مصنوعی با اصول غیرمتمرکز کریپتو پیشگام هستند.

• زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN): این حوزه پتانسیل جلب توجه کاربران زیادی را به ارزهای دیجیتال دارد. پروژه‌های DePIN با به کارگیری اصول غیرمتمرکز مانند شفافیت و حاکمیت اجتماعی، قصد ایجاد سیستم‌های عادلانه‌تر برای استفاده از زیرساخت‌های فیزیکی را دارند. به عنوان مثال، جایگزینی برای Google Maps که متعلق به جامعه است و توسط مردم اداره می‌شود را تصور کنید. پروتکل‌های DePIN مانند Hivemapper با اتصال رانندگان واقعی به یک زیرساخت نقشه‌برداری مبتنی بر کریپتو این مفهوم را به واقعیت تبدیل می‌کنند. Hivemapper به کسانی که دوربین دش کم (Dash Cam) آن را برای نقشه‌برداری جاده‌های سطح جهان بر روی خودروی خود نصب کنند پاداش می‌دهد.

به پایان آمد این دفتر، حکایت همچنان باقیست!

بازار خرسی کانون نوآوری بوده است. در این مطلب چیزهای زیادی را پوشش دادیم اما بدون شک موارد بیشتری هم وجود دارد. اگر شما نیز به موارد دیگری برخورده‌اید و یا در مورد پروژه خاصی کنجکاو هستید، لطفاً نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.