توکن NFT چیست و چه کاربردی دارد؟ (کاربردها و مزیتهای توکن غیر قابل معاوضه)
پدیدهها به صورت کلی به دو دسته قابل تعویض و غیرقابل تعویض تقسیم میشوند. این مفهوم در دنیای ارزهای دیجیتال هم وجود دارد. به عنوان مثال، بیت کوین یک ارز دیجیتال قابل تعویض است، به این معنا که تمامی واحدهای بیت کوین، ارزش و خصوصیات یکسانی دارند.
در مقابل، توکنهای غیرقابل تعویض (Non Fungible Token) یا توکنهای غیرمثلی هستند که خصوصیات و ویژگیهای خاص خود را دارند و هر واحد از آنها، منحصربهفرد است.
در این مقاله قصد داریم بهطور کامل توکن NFT و تفاوتهای آن با توکنهای Fungible و غیر قابل معاوضه را بررسی کنیم. همچنین به نحوۀ ورود به دنیای NFT و هزینۀ ساخت آن میپردازیم. با ما همراه باشید. (چنانچه تمایل به مشاهده قیمت nft و خرید آن دارید، میتوانید از شرایط معامله آنها اطلاعات کسب کنید)
تعویض پذیری چیست؟
برای جواب به سوال NFT چیست، ابتدا باید با مفهوم تعویض پذیری آشنا شویم. قابلیت تعویض به توانایی یک کالا یا دارایی برای مبادله آسان با واحد مشابه دیگری بدون هیچ تفاوتی در کیفیت یا ارزش گفته میشود.
برای مثال، اگر شما یک تمام سکه طلا داشته باشید و آن را با تمام سکه طلای دوستتان جابهجا کنید، هیچ اختلالی در ارزش دارایی شما پیش نمیآید.
همان طور که گفتیم، ارزهای دیجیتال قابل تعویض هستند؛ ولی NFT دقیقاً نقطۀ مقابل آنها و غیر قابل تعویض است.
در ادامه، توکن NFT را دقیقتر بررسی میکنیم.
توکن NFT چیست؟
توکنهای غیر قابل تعویض (NFT)، داراییهای کلکسیونی ،دیجیتال و منحصربهفردی هستند که از اوایل سال ۲۰۱۲، هنگامی که مفهوم کوینهای رنگی (Colored Coins) بیت کوین برای اولین بار مطرح شد، به وجود آمدند. این کوینهای رنگی که با اطلاعات مشخصی علامتگذاری یا رنگآمیزی شده و به داراییهای جهان واقعی مرتبط بودند، در بیشتر موارد برای ایجاد و معامله آثار هنری استفاده میشدند.
از توکنهای غیرقابل تعویض میتوان برای نمایش تقریباً هر نوع کالای واقعی یا ناملموس استفاده کرد؛ از جمله: آثار هنری، اقلام مجازی در بازیهای ویدئویی، موسیقی، کالاهای کلکسیونی، داراییهای توکنیزهشده دنیای واقعی از املاک و خودروها گرفته تا اسبهای مسابقه و آثار طراحان معروف، زمین مجازی و ویدئوهایی از لحظات شاخص ورزشی.
به عنوان مثال، در بخش هنر دیجیتال، هر اثر هنری قابلیت تبدیل شدن به یک توکن غیرقابل تعویض روی بلاکچین را دارد. واضح است که توکن غیرمثلی یک اثر هنری، کاملاً با توکن غیرقابل تعویض یک اثر هنری دیگر متفاوت است و این دو توکن با یکدیگر قابل جایگزینی نیستند.
ساختار توکن های غیرمثلی
NFT توکنی غیر مثلی یا non fungible است. برای پاسخ به سوال non fungible tokens چیست، ابتدا باید به سراغ ساختار این نوع توکن برویم.
توکن های غیرمثلی ساختاری منحصربهفرد دارند که آنها را از توکنهای مثلی (fungible tokens) متمایز میکند. برخلاف توکنهای مثلی (مانند بیتکوین و اتریوم) که قابل تعویض با یکدیگر هستند و هر واحد ارز یا توکن با دیگری قابل جایگذاری است، توکن های NFT یکتا هستند و هر توکن بهصورت مستقل و با هویت خاص خود قابل معامله است.
ساختار توکنهای غیرمثلی بر اساس استانداردهای مختلفی از جمله ERC-721 و ERC-1155 در بلاک چینهایی مانند Ethereum تعریف میشود.
ویژگی های اصلی NFT
برای آشنایی بیشتر با مفهوم توکنهای غیر مثلی، در ادامه برخی از ویژگیهای اصلی این نوع دارایی را بررسی میکنیم:
یکتایی: هر توکن NFT دارای شناسهای یکتا است که آن را از سایر توکنهای NFT تمایز میدهد. از هر توکن NFT تنها یک نمونه وجود دارد.
مالکیت قابل اثبات: توکن NFT با استفاده از تکنولوژی بلاکچین، قابلیت اثبات مالکیت را فراهم میکند. به این معنا که میتوانید بفهمید کدام فرد دارایی را در اختیار دارد و قادر است آن را معامله کند یا انتقال دهد.
قابلیت برنامهریزی: توکن NFT میتواند شامل قراردادهای هوشمند باشد که برنامههای خاصی برای آن تعریف شده است؛ مانند دریافت کمیسیون در هر معامله یا اعطای امتیازات خاص به مالکان توکن.
انتقالپذیری: توکنهای NFT قابلیت انتقال و مبادله بین کاربران را دارند. به این معنی که شما میتوانید توکن خود را به فرد دیگری بفروشید، به او هدیه دهید یا در یک بازار آنلاین معامله کنید.
تقسیمناپذیری: این توکنها قابلیت تقسیمپذیری ندارند. به این معنی که اگر یک نقاشی NFT را خریداری میکنید، نمیتوانید فقط نیمی از آن را بخرید.
شفافیت: با استفاده از بلاکچین، تاریخچه تمامی تراکنشها و معاملاتی که برای توکن NFT انجام شده، بهصورت عمومی در شبکه قرار دارد.
تفاوتهای Nft با توکنهای Fungible
برای درک بهتر مفهوم توکنهای غیر مثلی و پاسخی کاملتر به سوال ان اف تی چیست، در ادامه آنها را با توکنهای مثلی (Fungible) مقایسه خواهیم کرد.
تعویضپذیری: توکنهای قابل تعویض را میتوان بهجای یکدیگر استفاده و تبادل کرد، چون هر یک ارزش و ویژگیهای مشابهی دارند. در حالی که توکنهای غیرقابل تعویض ارزش و ویژگیهای خاصی دارند که آنها را با یکدیگر متفاوت میکند.
تقسیمپذیری: توکنهای قابل تعویض میتوانند به قسمتهای کوچکتری تقسیم شوند و هر قسمت نیز میتواند با دیگری تعویض شود اما توکنهای non-Fungible قابل تقسیمبندی نیستند و یکتا باقی میمانند.
امکانات و ویژگیها: توکنهای NFT قابلیت ارائه ویژگیها و امکانات خاصی را دارند که به صاحبانشان اجازه میدهد از طریق قراردادهای هوشمند از آنها بهرهبرداری کنند؛ در حالی که توکنهای قابل تعویض در این مورد محدودیتهایی دارند و کاربران کنترل کمتری روی آنها دارند.
تفاوت کالکشن NFT با توکنهای غیرقابل معاوضه تکی
تفاوت اصلی کالکشنهای NFT با توکنهای تکی، دارد، ساخته شدن این مجموعهها با استاندارد ERC-1155 در شبکههای اتریوم و پالیگان است. هر کدام از آیتمهای داخل این کالکشنها نیز با استاندارد ERC0-721 ساخته میشوند. استاندارد ERC1155 به کالکشنهای بیهمتا تعلق داشته و یک کانترکت مادر دارد، که هر کدام از آیتمهای داخل آن، کانترکت منحصربهفرد خود را دارند.
کانترکت مادر نشاندهنده تعلق آثار به یک کالکشن NFT است و کانترکتهای آثار نیز دلیلی بر اصل بودن آیتمها هستند و پس از هر بار خرید و فروش، مالکیت آنها به آدرسی جدید انتقال مییابد. همچنین تمام متادیتاهای NFTها در IPFS ذخیره میشوند. به بیان ساده، IPFS یک پروتکل همتا به همتا و توزیع شده است، که برای ذخیرهسازی و بهاشتراکگذاری غیرمتمرکز فایلها به کار میرود.
مزایای ارز دیجیتال NFT
حال که فهمیدیم nft token چیست، نوبت آن است که با مزایای این نوع دارایی بیشتر آشنا شویم. یکی از جذابترین جنبههای دنیای NFTها این است که هر کسی میتواند خالق کالکشن NFT مخصوص به خود باشد و مجموعه خود را بسازد. برخلاف صحنه هنر سنتی، که عموما به آموزش رسمی گسترده و مهارت قابل توجهی نیاز دارد، موانع ورود به دنیای NFTها بسیار کمتر است.
برای شروع ساخت کالکشن خود، از آنجایی که NFTها به صورت دیجیتالی ایجاد میشوند، هنرمندان میتوانند به طراحی گرافیک و مهارتهای مربوط به نرمافزارهای گرافیکی تکیه کنند. بهطور کلی، تسلط بر طراحی دیجیتالی بسیار سادهتر از مهارت داشتن با قلم مو است. همچنین، بسیاری از محبوبترین مجموعههای NFT ماهیت و ظاهر نسبتا سادهای دارند، مانند Bored Apes Yacht Club، و همچنین مجموعههای بسیار ارزشمند دیگری مانند کریپتو پانکس.
علاوه بر اینها، ویژگیهای اصلی این نوع توکن که بالاتر به آن اشاره کردیم ،هرکدام باعث بهوجود آمدن مزایایی خاص در ان اف تی میشود. مانند:
قابلیت سرمایهگذاری: NFT به همه امکان میدهد تا در آن سرمایهگذاری کند. NFT بین مردم در سراسر جهان بهراحتی منتقل شده و این امر باعث میشود سرمایهگذاران به آسانی به این داراییها دسترسی پیدا کنند.
تضمین مالکیت: بلاکچین تضمین مالکیت یک NFT را فراهم میکند. امضای دیجیتالی میتواند مالکیت یک سرمایهگذار را بهطور کامل ایمن کند و این امر نیز به دلیل شفافیت فناوری بلاکچین قابل قبول است.
امنیت: اطلاعات شخصی در یک بلاکچین غیرقابل تغییر ذخیره میشوند و امکان دسترسی و سوءاستفاده توسط افرادی که کلیدها را ندارند، محدود میشود.
دسترسی به بازارهای جدید: توکنهای غیرمثلی میتوانند به بازارهای جدید و نوآورانه ورود کنند و امکان خریدوفروش داراییهای متنوع را فراهم کنند.
آواتارهای کریپتو پانکس از شخصیتهای پیکسلی تشکیل شدهاند که برای تولید یا حتی طراحی به شکلی دیگر، به مهارت بالایی نیاز ندارند. با این حال، این نشان میدهد که بخش بزرگی از ارزش پروژههای NFT مستقیما به استعداد خلاق خالقان آنها مربوط نمیشود و بلکه بیشتر به توانایی هنرمندان برای استفاده از تقاضا، روندها و نحوه بازاریابی مجموعههایشان ارتباط دارد.
البته، این بدان معنا نیست که هیچ هنرمند ماهری در فضای NFT وجود ندارد. به عنوان مثال، بیپل را در نظر بگیرید که مجموعههای باشکوه NFT را تولید کرده که تفسیرهای اجتماعی و سیاسی قابل تاملی را از طریق تصاویر انتزاعی عجیب و غریب ارائه میکنند.
زمینههای کاربرد nft
این توکنها در زمینههای مختلفی قابل استفاده هستند. از جمله حوزههایی که توکن غیرقابل تعویض در آن کاربرد زیادی دارد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هنر
- طراحی
- عکاسی
- موسیقی
- موارد ورزشی
- بازیهای ویدئویی
نحوه ورود به دنیای توکنهای NFT
برای ورود به دنیا این توکنها ابتدا باید بفهمیم NFT چیست که بهصورت کامل در این مقاله به آن اشاره کردیم. حالا کافی است یک فایل مناسب مثل عکس، نقاشی یا هرچیزی که قابلیت تبدیل به نسخه دیجیتالی را داشته باشد انتخاب کرده و با کمک یک Marketplace مثل OpenSea آن را مینت کنید. عملیات Mint (ضرب کردن) معمولا بهصورت رایگان است و در مواردی باید فی شبکه را پرداخت کنید.
نحوه ساخت توکن NFT
ایجاد و ساخت توکن NFT آثار هنری، چه به صورت GIF و چه به صورت یک تصویر، فرآیند نسبتاً سادهای است و به دانش زیادی از صنعت کریپتو نیازی ندارد.
قبل از شروع، ابتدا باید تصمیم بگیرید که میخواهید توکن غیرمثلی خود را روی کدام شبکه بلاکچینی صادر کنید. در حال حاضر، اتریوم شبکه بلاکچینی پیشرو در زمینه انتشار توکنهای NFT است. با این حال، شبکههای بلاکچینی دیگری نیز به طور فزاینده در حال کسب محبوبیت در این حوزه هستند. از جمله این شبکهها میتوان به بایننس (Binance)، فلو (Flow)، ترون (Tron)، ایاس (EOS)، پولکادات (Polkadot)، تزوس (Tezos)، کازماس (Cosmos) و وکس (WAX)، اشاره کرد. هر کدام از این شبکههای بلاکچینی، استاندارد توکن غیرقابل تعویض، خدمات کیف پول و بازارهای خرید و فروش خاص خود را دارند.
با توجه به اینکه اتریوم، بزرگترین اکوسیستم NFT را دارد، در این مقاله به آموزش ساخت آثار هنری، موسیقی یا ویدئوی NFT در این شبکه بلاکچینی میپردازیم. برای ساخت توکن NFT در بلاکچین اتریوم، به موارد زیر نیاز دارید:
- یک کیف پول اتریوم که از ERC-721 (استاندارد توکن غیرقابل تعویض در شبکه اتریوم) پشتیبانی کند؛ مانند متامسک (MetaMask)، تراست والت (Trust Wallet) یا کوین بیس والت (Coinbase Wallet).
- حدود ۵۰ تا ۱۰۰ دلار اتریوم (ETH).
پس از آنکه این موارد را آماده کردید، به بازاری برای صدور و معامله توکن NFT خود نیاز خواهید داشت. پلتفرمهای زیادی با محوریت NFT وجود دارند که به شما اجازه میدهند کیف پول خود را به آنها متصل کنید و تصویر یا فایل انتخابی را که میخواهید به توکن غیرقابل تعویض تبدیل شود، بارگذاری کنید.
بازارهای اصلی توکنهای NFT در شبکه اتریوم، عبارتند از: اوپنسی (OpenSea)، راریبل (Rarible) و مین تیبل (Mintable). این بازارها امکان ایجاد و ساخت توکن NFT را برای کاربران فراهم میکنند، اما ابتدا باید در آنها ثبت نام کنید تا نام شما به عنوان یک هنرمند در این پلتفرمها لیست شود.
هزینه ساخت توکن NFT
ایجاد و ساخت توکن NFT در بازار اوپنسی هیچ هزینهای ندارد، اما برخی از پلتفرمها برای این منظور، کارمزد دریافت میکنند. در پلتفرمهای مبتنی بر اتریوم، این کارمزد تحت عنوان گس شناخته میشود. کارمزد گس، متناسب با شلوغی شبکه اتریوم، متفاوت است. هرچه تعداد افرادی که در یک زمان معین در شبکه فعالیت میکنند بیشتر باشد، کارمزد گس بیشتر است و برعکس.
متوسط کارمزد گس اتریوم در تعطیلات آخر هفته که افراد کمتری در حال انجام تراکنش در شبکه هستند، به طور قابلتوجهی کمتر است. همچنین، اگر چندین توکن غیرمثلی را برای فروش بگذارید، این امر نیز میتواند به کاهش کارمزدها کمک کند.
مشهورترین کالکشنهای NFT
کالکشنهای NFT در بازارهای مختلف گوی سبقت را از یکدیگر میربایند. اما در این میان کالکشنهایی وجود دارند که توکنهای آنها به دلیل طراحیهای خاص و منحصربهفرد یا خریداری شدن آنها توسط افراد مشهور، ارزش بالایی پیدا کردهاند. در ادامه 10 کالکشن برتر NFT بازار OpenSea بررسی شدهاند که عبارتند از:
- Bored Ape Yacht Club با قیمت 18,933,154 دلار
- CryptoPunks به ارزش 36,023,123 دلار
- Karafuru با قیمت نهایی 12,628,761 دلار
- Tasty Bones XYZ به مبلغ 21,797,557 دلار
- Bored Ape Yacht
- mfers با ارزش 16,702,124 دلار
- NFT Worlds به ارزش 16,270,300 دلار
- Azuki به قیمت 32,876,076 دلار
- Mutant Ape Yacht Club با قیمت 13,572,995 دلار
- Edenhorde با ارزش 13,516,856 دلار
- Clone X- X Takashi Murakami با قیمت 15,673,530 دلار
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی توکن NFT، کاربردهای آن و همچنین، آموزش ساخت توکن NFT پرداختیم. شوق و هیجان دنیای NFTها نهتنها به پایان نرسیده، بلکه همچنان در حال اوج گرفتن است. بسیاری از کارشناسان پیشبینی میکنند که ارزش بازار NFTها طی چند سال آینده به صورت قابلتوجهی افزایش یابد؛ زیرا برندهای بزرگ و افراد مشهور زیادی برای ساخت توکنهای منحصربهفرد خود، وارد این حوزه میشوند. با توجه به افزایش رقابت میان شبکههای بلاکچینی برای ارائه خدمات بهتر به NFTها و وجود گستره وسیعی از پلتفرمها برای انتخاب، به نظر میرسد اکنون زمان مناسبی برای ورود به این فضا باشد.
سوالات متداول
NFT چیست؟
نوعی دارایی در دنیای بلاک چین است که بخاطر ویژگی های خاصش، یگانه است و هیچ دو توکنی یکسان نیستند.
چرا NFT با ارزش است؟
این توکنها بهدلیل یکتایی و کاربردپذیری با ارزش هستند.
غیرقابل تعویض بودن انافتی به چه معناست؟
یعنی ارزش یک توکن غیرمثلی با دیگری متفاوت است و هیچ دو NFT یکسان نیستند.
(چنانچه تمایل به خرید و فروش apecoin دارید، میتوانید از شرایط معامله آن اطلاعات کسب کنید)